بد نیست بدانیم 1 : ستاره سیزدهم پاییز
اعتقاد ستاره ی سیزدهم پاییز مردم خوانسار ریشه در باورهای ایرانی
در ادبیات فلکلور خوانسار داریم :
چوب معلم به کسی ننگ ندارد
سیبی که سهیلش نزند رنگ ندارد
و یا ضرب المثل :
وچیه. ستاره بد نگنو. به معنای اینکه هنوز بچه ای و به بلوغ و پختگی فکری و عقلانی نرسیده ای ( ایهام به اعتقاد مردم خوانسار به ستاره خوردن میوه های پاییزی در شب 13 مهرماه پاییز دارد)
طبق اعتقادی کهن ، مردم شهر خوانسار شب و روز سیزدهم مهرماه را مهم و آن را آغاز فصل برداشت تمام محصولات پاییزی باغی و زراعی خود می دانند . طبق این باور کهن ، کشاورزان نباید تا قبل از این تاریخ به برداشت میو ه ها و محصولاتی دست بزنند که می خواهند مدت طولانی آنها را جهت مصرف زمستان و نوروز خود نگه داری کنند . محصولاتی همچون انواع سیب ها و شاه میوه و گلابی های پاییزی، به، چغندر، شلغم، کدو و غیره . بر اساس این اعتقاد ستاره خوردن شب سیزدهم مهر به محصولات سر درخت همچون سیب، ضامن ماندگاری آن بعد از برداشت تا فصل سرما و نوروز است .
از قدیم رسم بر این است که بعد از سیزدهم مهرماه ، کشاورزان باید به سرعت تمام محصولات را از باغات و مزارع خود را جمع آوری کنند . زیرا فرا رسیدن شب و روز مذکور به نوعی آغازگر فصل سرما و پایان فصل گرما می باشد .
این اعتقاد و نزدیکی این روز به روز دهم مهر ( در برخی منابع شانزدهم مهر ) که در ایران باستان به روز مهر روز (مهرگان ) معروف و از اهمیت خاصی برخوردار بوده قابل تامل است . همان طور که می دانیم در ایران باستان و در بین زرتشتیان ایرانی ،اوایل مهرماه ( حدودا دهم مهر ) به مهر روز (مهرگان ) معروف است که همیشه جشنهای بزرگی در این موقع از سال برگزار می شده . تا آنجا که جشن مهرگان همیشه بعد از جشن نوروز از بالاترین اهمیت برخوردار بوده است . در بخشی از دلایل برگزاری این جشن که بعضا به شش روز نیز به طول می انجامیده، شاهد آن هستیم که ایرانیان باستان بر طبق پیشه ی کشاورزی که موتور محرک جامعه زمان خود بوده، اوایل مهر ماه که ابتدای فصل سرما و پایان جمع آوری محصولات زراعی است را به عنوان زمان و مراسم شکر گزاری از خدای خود می دانسته اند. و به جمع آوری کلیه ی محصولات کشاورزی خود می پرداختند .
شاید ریشه ی این اعتقاد و باور مردم خوانسار به همان اعتقاد و باور مهرگان ایرانیان باستان برگردد که اگر این چنین باشد باز نشانی است از قدمت شهر خوانسار و اصالت مردمانش .
(محقق به دلیل فرا رسیدن تاریخ سیزدهم مهر خود را ملزم دید تا به یاداوری این باور و سنت کهن مردم خوانسار بپردازد که ان شالله در پست های آتی از نگاهی علمی تر به این موضوع خواهیم نگریست .)