درنگ نامه

هرگاه در کاری که برایت پیش آمده است احتیاج به مشورت پیدا کردی ابتدا آن را با جوانان در میان بگذار؛ زیرا جوانان تیز هوش تر و از سرعت حدس بیشتری بر خوردارند٬ سپس درباره ی آن با میان سالان و پیران رایزنی کن تا عیبش را بیابند و نیکش را برگزینند؛ چرا که آنان از تجربه بیشتری برخوردارند. منبع : شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ٢٠/٣٣٧

درنگ نامه

هرگاه در کاری که برایت پیش آمده است احتیاج به مشورت پیدا کردی ابتدا آن را با جوانان در میان بگذار؛ زیرا جوانان تیز هوش تر و از سرعت حدس بیشتری بر خوردارند٬ سپس درباره ی آن با میان سالان و پیران رایزنی کن تا عیبش را بیابند و نیکش را برگزینند؛ چرا که آنان از تجربه بیشتری برخوردارند. منبع : شرح نهج البلاغه لابن ابی الحدید ٢٠/٣٣٧

درنگ نامه

با سلام خدمت شما ، هدف از این وبلاگ ایجاد لحظه ای تامل بر روی مسائل جاری زندگی است پس می توانیم با اندکی درنگ نسبت به مسائل روزمره ، زندگی را این بار با هم و از دریچه ای دیگر بنگریم .

آخرین نظرات
  • ۱۲ اسفند ۹۵، ۱۰:۱۸ - محمد
    سلام

گویش

گویش خوانساری در خطر انقراض:

نظر به اینکه در دهه های اخیر گویشهای فراوانی از بین رفته یا میزان گویشوران آن به علل مختلف به شدت کاهش یافته است آینده نگری در این زمینه لازم واجتناب ناپذیر است زیرا گویش خوانساری به اعتبار برخورداری از ادبیات جذّاب ودلپذیر[1] و نیز به سبب اصالت وسرچشمه گرفتن آن از زبان پهلوی(فارسی میانه ) و وجود واژه هایی از آن در زبان فارسی، اهمیت فراوان دارد،  زبانها به عنوان یک پدیده اجتماعی چون موجودی زنده دارای حیات ، تحول و حتی مرگ اند و به دلیل آنکه زبان مجرای تفکر است و آثار فکری و فرهنگی و حِکمی را در دامن خود می پرورد، حفظ گونه های زبانی و گویشها و واژگان و ترکیبات و ضرب المثل های آن ضرورت دارد و غفلت از آن موجب خسران است. چون تاریخ به لحاظ زمانی تکرار ناپذیر است و دستاوردها و تجربه های متراکم آن غنیمتی ارزش نهادنی و حفظ کردنی است .

 

بنابراین ضبط و ثبت و احیای عناصر یک گونه زبانی رو انقراض و فراهم آوردن امکان پژوهش در حوزه های تاریخ زبان و زبانشناسی و ایجاد امکان گره گشایی از برخی متون کهن فارسی که واژگان یا ساختارهای ناشناخته در آنها به کار رفته مثل ترجمۀ قرآن قدس یا فهلویات به جامانده در شعر فارسی، ضرورت دارد. معرفی و در دسترس قرار دادن سیمای کلی یکی از گویش های مرکزی و کمک به تحقیقات تطبیقی برای شناخت بهتر گونه هایی چون گویشهای راجی ( دلیجانی) ، برخی از روستاهای اطراف کاشان و اصفهان، ونایین واراک و سمنان و غیره ضرورت دارد

 گویشهای استان اصفهان که  گویش خوانساری یکی از نمونه های فعال آن است، از جنوب شرق اصفهان منطقه جرقویه و شروع می شود  تا ورزنه و نائین و انارک در شرق و گز و برخوار  و روستاهای کاشان  بویژه روستاهای اطراف کوه کرکس مثل ابیانه، کشه ،مزده،جوشقان و چند روستای دیگر تاشمال شرق ، ومیمه و دلیجان در شمال در مسیر جاده اصفهان- تهران تا شمال غربی اصفهان یعنی خوانسار و روستای همجوار آن( وانشان)ادامه دارد.گویش خوانساری جزو گویش های مرکزی ایران وگویش مرکزی ایران بخشی از زبان فارسی غرب وشمال غرب ایران بزرگ است.

گویش خوانساری درمیان گویشهای منطقه مرکزی که به صورت جزایر پراکنده ای در اطراف اصفهان و کاشان بجا مانده است با دیگر شاخه های شمال غربی ایران در پیوند و خویشاوند است که شایسته تحقیق و پژوهش است ( ر. ک:  براتی «مقایسه گویش های مرکزی ایران با گویش های سمنان»  مجموعه مقالات گویش سمنانی دی ماه 1283 ص 87 تا 100) .

هر چند گویش خوانساری مثل هر زبان دیگری در طول زمانهای مختلف تحت تاثیر فرهنگها، زبانها و لهجه های گوناگونی قرار گرفته، ولی تا به امروز توانسته است اصالت خود را حفظ کند؛ زیرا نه تنها مردم عادی این شهربلکه عالمان وفرهیختگانش نیز به گویش خود با افتخار تکلم می کردند. آنچه امروز ما، در خوانسار شاهد آن هستیم، خطر فراموش شدن این میراث کهن  در این شهر فرهنگی است؛ به نحوی که بسیاری از کودکان، نوجوانان و جوانان خوانساری رغبت وعلاقۀ خود را نسبت به تکلم به این گویش مهم از دست داده اند.

در یک پژوهش میدانی که در زمستان سال 1392  به همت دکترمحمود براتی خوانساری وایمان نبی زاده از 21 منطقه شهر خوانسار که از دیرباز غالبا گویشور خوانساری بوده اند، انجام پذیرفته است؛  میزان درک و فهم و نیز تکلم به گویش خوانساری در میان خانوارهای شهر خوانسار و به ویژه نسل جدید  نوجوان و خردسال نسبت به بیست سال پیش که مشابه این پژوهش انجام گرفته بود،  به شدت در حال کاهش است،نتایج این تحقیق نشان می دهد؛ متاسفانه زمینۀ از بین رفتن و نابودی گویش خوانساری در این سالها بیشتر فراهم شده است  به گونه ای که این فرایند در مناطق حاشیه نشین شهر و شهرک های تازه تاسیس و مهاجر پذیر با سرعت بیشتری در حال وقوع است.بخشی از این پژوهش را در نمودار زیر می توان ملاحظه کرد:

 

 

نمودارمیزان فراوانی(درصد) درک و فهم و نیز تکلم به گویش خوانساری در چهار گروه سنی مختلف شهر خوانسار:

درک و فهم کامل ، تکلم کامل

درک و فهم کامل ، تکلم نیمه کامل

درک و فهم کامل،تکلم نیمه  کامل

درک و فهم نیمه کامل، تکلم ضعیف

عدم درک و فهم

                        

 

 

 

 

0/9

8/0

5/2

3/2

2

زیر ده سال

2/4

3/5

8/4

6/1

1/1

بین 10-20سال

9/11

2/6

6/4

4/1

1/0

بین 20-30سال

6/37

7/5

4/4

2/1

4/0

بالای  30سال

 

 

 

 

 

 

8/54

 

2/15

7/19

6/6

6/3

کل

 

این نمودار نشان می دهد که مهمترین عامل تأثیرگذار در رونق یا رکود گویش خوانساری  نهاد خانواده است.بنابر این تا دیر نشده است باید برای حفظ واشاعۀ این گویش در میان خانواده ها برنامه ریزی کرد.

بر همین اساس پیرو برگزاری همایش علمی یک روزۀ گویش خوانساری در اردیبهشت ماه 1395  برنامه های  زیر را می توان به اهالی محترم وفهیم شهر به خصوص خانواده های گرامی  ونهادهای فرهنگی  تصمیم گیر وتاثیر گذار، پیشنهاد کرد، پیش از آنکه این گویش کهن وگرانسنگ، در معرض نابودی کامل قرار گیرد و ضبط وتدوین ارکان وعناصرآن ناممکن گردد.

1-تبیین ارزش های زبان مادری درکنار زبان فارسی به عنوان رودخانۀ بزرگی که جویبارهای کوچک  گویش به آن می ریزد وامکانات زبانی را افزایش می دهد.

2-اعتبار بخشی به هویت محلی که سرمایه ای است برای رشد وتعالی و استحکام ساختار هویت ملی.

3-  آگاهی دادن به خانواده ها در مورد پیشینه و ریشه گویش خوانساری و ترغیب آنها برای حفظ وترویج گویش از طریق گفتگو وانتقال آن به نسل های بعدی به وسیلۀ قصه ومتل گفتن مادران برای کودکان خود به گویش خوانساری و توجه به اینکه سرمایه های ارزشمند فرهنگی، تربیتی واخلاقی در این گویش نهفته است.

4- توجه در به کارگیری گویش خوانساری در مکان ها و محیط های عمومی، ازجمله سخنرانی ها و تریبونهای عمومی  از سوی مسؤلین و بزرگان شهر، درمراسم خاص وعام ، جشن ها ، زنگ های تفریح و برنامه های صحبگاه مدارس با همیاری مربیان  و معلمان ، پایگاه های بسیج ، بخشهایی از خطبه های نماز جمعه و غیره.

5-توجه مسؤلین و شهروندان به عناصر فرهنگ بومی وگویش خوانساری  و تلاش در جهت حفظ هویت فرهنگی شهر ونمادهای موجود درآن .

6- پرهیز از تمسخر وسبک کردن گویش و جدی گرفتن و اعتبار بخشی به آن با ترغیب خوانندگان، مداحان و منبریان بومی به مولودی خوانی ومداحی و ایراد خطبه ها وسخنرانی ها با گویش خوانساری.

7- تشویق صاحبان مشاغل به نامگذاری مکانهای عمومی ومغازها  وزیر نویس تابلوها ، بنرها و پلاکاردهای شهری به گویش خوانساری.

8-مجاب کردن سایت های خبری و رسانهای گروهی مکتوب و مجازی شهر به درج قسمتی از مطالب خود با گویش خوانساری به همراه معنی آن برای مخاطب غیر گویشور.

9- مکتوب کردن گویش خوانساری به وسیله شعر، جملات ادبی و یا نگارش داستانهای مختلف وخوشنویسی آنها.

10-ترویج گویش خوانساری در مواجه با مسافران و گردشگران.

11-استفاده از سیاستهای تشویقی در خصوص خانوادهایی که با فرزندان خود با گویش خوانساری صحبت می کنند.

12-ترغیب خانواده ها به صحبت با گویش خوانساری با فرزندان خود به عنوان زبان اول نه زبان دوم زیرا کودکان بطور طبیعی زبان فارسی ورسمی را یاد خواهند گرفت.

همایش علمی گویش خوانساری

خوانسار – اردیبهشت 1395

 


1.برای نمونه :

یادِمو وقتی گِه مانی مُن شِیا هِندوژِ کرت        روغنژ اِدگِفت ومینِ کاسَه مون بِندوژِ کِرت

پِنجِه داری،چُلفَه وُ صَد داریِ اهلِ محل          نِیرَژ اِگ اِزِّند بی پیل وپِلا  پُر دُوژِ کِرت...

قِصۀ بِیشی اِگِر یادِژ بِه اِز عهد قِدیم             با مِتل واتَن شِیا اِز بَخچَه مون واگوژِ کِرت

                                                                                     (دیوان بخشی خوانساری:98)

 

اُوهوا خُوسارِمون اُون پیشترا وِیدَر نبِه؟             لِی رِخونژ یَگ زِمانی اِز هالا وِیدَر نبِه؟...

اِز سَرِ سِرچشمه تا تَنگ تِرِنگِ وانِشوُن             پُر بِه اِز لطفِ دِلای با صِفا وِیدُر نبِه؟

...ای براتی شعر پُر معنی به خوساری بَواژ      هیچّی اِز شعرای تو واسّهِ هاما وِیدَر نبِه.

                                                                               (براتی خوانساری:از شعر سیل نامه)

 

 

 

موافقین ۰ مخالفین ۰ ۹۵/۰۳/۱۴
ایمان نبی

نظرات  (۱)

۳۰ خرداد ۹۵ ، ۱۲:۴۶ محله پایتخت
 سلام با دو خاطره از دو رزمنده به گویش خوساری بروزان
پاسخ:
سلام . اچان خدمتون

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی